Adaçayının tıbbi ve aromatik bitki olarak tanınması oldukça eskilere dayanıyor. Adaçayının iyileştirici gücünden dolayı, Latincede 'kurtarmak' anlamına gelen salvare kelimesinden türeyen salvia adı verilmiştir.
Tıbbi faydaları çok eski çağlara dayanan, Doğu Akdeniz kökenli adaçayı, antikçağda Romalıların kutsal saydıkları bir bitkiydi. Bu yüzden de adaçayı hasadı özel bir tören eşliğinde yapılmaktaydı.
Adaçayı yalnızca yemeklerde ya da şifa amaçlı değil şarabı aromalandırmak için de kullanılmaktaydı.
Antik Yunan ve Roma'da hazımsızlık gideri, ağız antiseptiği ve öksürük kesici olarak da kulanılmıştır. Yunan mitolojisinde Zeus'u ve Roma'da da Jüpiteri temsil etmekteydi.
Orta Avrupa'da kanı temizlemek, sinirsel ağrılar ve epilepsi gibi hastalıklarda kullanılmıştır.
Ortaçağ'da hafızayı güçlendirici olarak kullanılan adaçayı ayrıca veba ve kolera gibi bulaşıcı ve salgın hastalıklarda da kullanılmıştır. Ortaçağ Avrupasında bahçesinde adaçayı bulunduranların her türlü hastalığı yeneceğine inancı yaygındır.
Pek çok dini ritüelde adaçayı arındırıcı tütsü olarak kullanılmıştır.
